Evenals Nijswiller is Wahlwiller ontstaan langs de oude (Romeinse?) hoofdweg van Maastricht naar Aken. De naam van deze weg is nu ‘Oude Baan’. Ook het ‘willer’-deel van de naam van dit dorp heeft (evenals Nijswiller) te maken met Romeinse hoeven. Het deel ‘Wahl’ betekent ‘Waals’. In het begin van onze jaartelling werden de Kelten door de Germanen ‘Walen’ genoemd. Later werden hiermee de Romaans-sprekenden aangeduid. Voor dit ‘Waals’ bestaan twee verklaringen:

• In Wahlwiller werd in de vroege Middeleeuwen nog Romaans gesproken, terwijl in de omgeving Germaans gesproken werd;
• De Heren van Mechelen, de ridders van de Johannieterorde die het recht bezaten om de pastoor van Wahlwiller te benoemen, waren Romaans talig.

Wahlwiller was in de 13e eeuw een erfgoed (allodium) van de Hertogen van Limburg. Het vormde toen met Mechelen een Heerlijkheid. Na 1288 kwam het in handen van de Hertog van Brabant. In 1334 schenkt Hertog Jan van Brabant een deel van Mechelen en Wahlwiller als leengoed aan Diederik IV, Heer van Valkenburg en Monschau. In 1352 wordt dit deel aan Jan I van Cosselaer, heer van Wittem geschonken. Het overblijvende deel van Wahlwiller werd door Johanna van Brabant in 1354 aan de heer van Wittem geschonken en sedertdien behoorde Wahlwiller bij de Vrije Rijksheerlijkheid Wittem.
Wahlwiller en zijn St. Cunibertuskerk werden voor het eerst vermeld in 1215 toen Hendrik III, hertog van Limburg onder andere het recht om de pastoor te benoemen aan de Johannieterorde schonk. De Johannieters waren ook verplicht om te zorgen voor het onderhoud van het schip, de ramen, het koor en de altaren van de kerk. Dat zij deze verplichtingen niet steeds nakwamen, blijkt uit een proces dat in de jaren 1594-1597 gevoerd werd en waar uiteindelijk de Commandeur van de Johannieters te Mechelen verplicht werd voor dit onderhoud te zorgen. De oudste delen van de kerk dateren uit de 12e eeuw.
De kerk van Wahlwiller geniet grote bekendheid in binnen- en buitenland door de wandschilderingen en de kruiswegstaties die vervaardigd werden door de Rotterdamse schilder Aad de Haas. Hij voltooide zijn schilderingen in 1946. Een aantal personen (niet eens uit Wahlwiller) vonden zijn schilderingen niet mooi en zij begonnen een actie die tot verwijdering van de schilderingen zou moeten leiden. Deze actie had veel weg van een hetze. Een en ander drong zelfs door tot Rome en onder druk van het pauselijk gezag heeft de bisschop van Roermond opdracht gegeven om de kruiswegstaties te verwijderen. Op Goede Vrijdag 1949 werden ze uit de kerk gehaald. Zij werden echter goed bewaard en na de restauratie van de kerk in 1981 werden de 16 kruiswegstaties teruggeplaatst. Van zeer oude oorsprong is de aan de Oude Baan. De oudste vermelding is van 1442. De hoeve komt dan in het bezit van Jan III van Cosselaer, Heer van Wittem. Deze verkoopt de hof een jaar later aan de familie Van Pallant, de latere Heren van Wittem. De hoeve blijft in het bezit van de Van Pallant’s tot 1608. In dat jaar verpandde Floris II van Wittem de hof aan de drost van Wittem, Adolf van Belven. Het huidige woonhuis is gebouwd in 1813, zoals blijkt uit het jaartal in de steen boven de ingang. De rest van het complex dateert vooral uit de 18e eeuw. De lagere school stond vroeger in Wahlwiller aan de Rijksweg (nu woonhuis). Toen er een nieuwe school moest komen, kwam deze na veel geharrewar uiteindelijk halverwege Nijswiller-Wahlwiller. In 2017 werd de lagere school gesloten en nu moeten de kinderen in Mechelen naar school.  40 Jaar geleden waren er 44 huizen met 160 inwoners. Per 1 januari 1999 waren dit 165 huizen met 455 inwoners.

[Bron: Heuvelland Aktueel. Weekkrant voor het hart van zuid-Limburg.]